Nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn sinh ngày 10 tháng 3 năm 1929, quê ở Hà Nội. Nguyên công tác tại Phòng Văn nghệ Quân đội. Đại tá. Đã nghỉ hưu. Ông còn là Hội viên Hội Mỹ thuật Việt Nam.

Nguyễn Đức Toàn vốn học vẽ. Tháng 8 năm 1945, ông tham gia cướp chính quyền ở Hà Nội và đã viết bài hát đầu tiên Ca ngợi đời sống mới. Năm 1946, ông tham gia Đoàn kịch Sao Vàng cùng Đỗ Nhuận, sau đó lên đường kháng chiến.

Trong Kháng chiến chống Pháp, ông được biết đến nhiều qua bài hát nổi tiếng Quê em (tuy là bài hát kháng chiến, nhưng Đài Pháp Á trong vùng địch tạm bị chiếm vẫn phát sóng qua song ca của Thái Thanh – Thái Hằng).

Từ khi làm Phó đoàn Đoàn Văn công Việt Bắc, ông vừa là diễn viên kịch, vừa vẽ minh họa và trình bày báo, vừa sáng tác. Những bài Chiều hậu phương, Lúa mới và một số ca cảnh được ông viết trong thời kỳ này.

Hòa bình lập lại, ông vừa chỉ đạo Đoàn Ca Múa Tổng cục Chính trị, vừa tu nghiệp thêm sáng tác. Bài hát Mời anh đến thăm quê tôiđược xem như một bước chuyển đổi trong bút pháp Nguyễn Đức Toàn. Sau đó, ông viết hàng loạt tác phẩm về liệt sĩ như Biết ơn chị Võ Thị Sáu, Noi gương Lý Tự Trọng, Bài ca Ngô Mây, Ca ngợi Trần Thị Lý, Ca ngợi Nguyễn Văn Trỗi… Bước vào Kháng chiến chống Mỹ cứu nước, ông nhập cuộc với Đào công sự, Bài ca người lái xe, Nguyễn Viết Xuân cả nước yêu thương, Khâu áo gửi chiến sĩ…

Từ năm 1968-1970, ông đi tu nghiệp ở Nhạc viện Kiev (Ukraina). Nhiều tác phẩm khí nhạc đã được hoàn thành và dàn dựng ở nước ngoài như Sonate viết cho violon (dàn dựng và xuất bản ở Matxcơva), Tổ khúc giao hưởng Tổ quốc (dàn nhạc Novosibirk)…Về nước, ông viết những ca khúc, hợp xướng như: Bài ca xây dựng, Tiếng hát buổi bình minh, Bài ca chiến thắng… Thống nhất đất nước, ông lại hào sảng và trữ tình ở Từ ngày hôm nay, Tình em biển cả… Và chính ông dường như là một trong những nhạc sĩ thuộc thế hệ Kháng chiến chóng Pháp lại bắt đầu mở ra một phong cách nhạc nhẹ ở Chiều trên bến cảng. Những năm gần đây, Nguyễn Đức Toàn vẽ nhiều hơn, nhưng dù say mê với những sắc màu, đường nét và những triển lãm, ông vẫn tâm tư những giai điệu Hà Nội – một trái tim hồng, rồi Câu chuyện tình yêu, Ngập ngừng, Chuyện ngày xưa, Biển muôn đời vẫn thế, cantate năm chương Lời ước nguyện về 1.000 năm Thăng Long… Ông đã xuất bản nhiều Tuyển tập và Album Audio tác giả.

Nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn đã được Nhà nước phong tặng: Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học – Nghệ thuật năm 2000, Nghệ sĩ Ưu tú, Huân chương Kháng chiến hạng Nhất, Huân chương Quân công hạng Nhất, Huân chương Độc lập hạng Ba, Huy chương “Vì sự nghiệp Âm nhạc”, Huy chương “Vì sự nghiệp Văn học – Nghệ thuật”.