Bài hát Quê hương anh bộ đội ra đời trong một đêm giữa năm 1949, ngồi quanh bếp lửa, nhà văn Nam Cao thủ thỉ : "Xuân Oanh viết một bài hát về anh bộ đội và quê hương đi!" thế là ông làm bài hát Quê hương anh bộ đội. Ngay khi ra đời, bài hát này đã được mọi người, không chỉ những anh bộ đội Cụ Hồ, yêu thích. Đấy là một bài hát nổi tiếng ghi đậm phong cách Xuân Oanh: trữ tình, đằm thắm... Bức tranh quê hương thanh bình, yên ả trong Quê hương anh bộ đội đã cho thấy thấp thoáng một họa sĩ Xuân Oanh sau này, khi công việc đã rảnh rỗi. Chỉ với hai ca khúc này đã đưa tên tuổi ông đứng ở vị trí xứng đáng trong những nhạc sĩ thời kỳ đầu tân nhạc.

"Nơi ấy có con đường tắm nắng vàng tươi/ Bờ tre nhà tranh vách mới/Nơi ấy có cánh đồng mênh mông ngát hương/ Mùa lúa chín tiếng hát vang khắp đường....Em gái bên láng giềng đêm đêm kéo tơ/Vụt nhớ có phút mến thương anh chàng trai xưa/Mùa thu một năm nào em gái tiễn chàng trai ra lính/Cầm tay mà không nói chân quay đi nhưng lòng vấn vương/Nhìn quê hương xa xa bao dặm đường..." Dù câu kết đầy hứng khởi "Vẫn chờ ngày về chiến thắng" vẫn bị phê bình là lãng mạn quá, nghe bài hát này thì ai mà muốn cầm súng chiến đấu nữa, thế là bài hát bị treo. Rồi mãi sau này bái hát mới được hát lại....
Đến nay, bài hát Quê hương anh bộ đội vẫn là một trong những bài tình ca hay nhất của người lính, bởi lẽ bài hát đã nói lên một chân lý: chính tình yêu quê hương là động lực quyết định thúc giục người lính xông lên chiến đấu sẵn sàng hy sinh cả thân mình để bảo vệ quê hương. Mấy năm cuối của cuộc kháng chiến chống Pháp, ông chuyển sang Ủy ban Bảo vệ Hòa bình Thế giới của VN. Và rồi công tác ở đó suốt cuộc kháng chiến chống Mỹ cho đến khi về hưu (1990).

Thời gian trôi đi, nhiều sáng tác của giới nhạc sĩ rồi cũng sẽ chìm trong dĩ vãng, nhưng đối với NS Xuân Oanh, hai ca khúc 19 tháng Tám, Quê hương anh bộ đội nổi tiếng của ông sẽ còn sống mãi với thời gian. (TheoCAND)

Bài này tôi đã nghe giọng một nam ca sĩ hát hay hơn rất tiếc không nhớ tên