Nhạc sĩ Phạm Tuyên sinh ngày 12 tháng 1 năm 1930, quê ở xã Lương Ngọc, huyện Bình Giang, Hải Dương. Hiện nay là Chủ tịch danh dự Hội Âm nhạc Hà Nội.

Năm 1949, ông công tác tại Trường Lục quân Trần Quốc Tuấn, khóa V. Năm 1950, là Đại đội trưởng tại Trường Thiếu sinh quân Việt Nam. Năm 1954 là cán bộ phụ trách Văn – Thể – Mỹ tại Khu Học xá Trung ương (Nam Ninh, Trung Quốc).

Từ năm 1958, ông về công tác tại Đài Tiếng nói Việt Nam, đảm nhiệm nhiều chức vụ chỉ đạo về biên tập âm nhạc. Ông là Ủy viên Thường vụ Ban Chấp hành Hội Nhạc sĩ Việt Nam từ năm 1963 đến năm 1983. Hoạt động của ông rất phong phú trong các lĩnh vực sáng tác, lý luận và phong trào âm nhạc quần chúng.

Ông có mặt từ cuộc Kháng chiến chống Pháp với chùm ca khúc về Trường Lục quân Trần Quốc Tuấn, về Thiếu sinh quân Việt Nam. Thời gian miền Bắc xây dựng hòa bình và đấu tranh thống nhất đất nước, ông có ca khúc Bài ca người thợ rừng, Bài ca người thợ mỏ, hợp xướng Miền Nam anh dũng và bất khuất… Thời kỳ Kháng chiến chống Mỹ cứu nước, ông có Bám biển quê hương, Yêu biết mấy những con đường, Chiếc gậy Trường Sơn, Gảy đàn lên hỡi người bạn Mỹ, Từ làng Sen, Đêm Cha Lo, Từ một ngã tư đường phố, Như có Bác trong ngày vui đại thắng…

Từ sau năm 1975, ông cũng có những ca khúc được nhiều người biết đến như: Gửi nắng cho em, Con kênh ta đào (thơ Bùi Văn Dung), Màu cờ tôi yêu (thơ Diệp Minh Tuyền), Thành phố mười mùa hoa (thơ Lệ Bình)…

Ông cũng sáng tác nhiều cho lớp trẻ, nhiều thế hệ thiếu nhi đã hát và trở thành bài hát truyền thống của nhiều lứa tuổi như;Tiến lên đoàn viên, Chiếc đèn ông sao, Hành khúc Đội Thiếu niên tìền phong Hồ Chí Minh, Hát dưới cờ Hà Nội, Gặp nhau dưới trời Hà Nội, Đêm pháo hoa, Cô và mẹ… Ông còn viết nhiều bài cho tạp chí, Đài Phát thanh và Truyền hình giới thiệu vê thẩm mỹ âm nhạc, về tác giả và tác phẩm, là người đề xướng và chỉ đạo nhiều cuộc thi mang tính chất toàn quốc như Tiếng hát Hoa phượng đỏ, Liên hoan Văn nghệ truyền hình toàn quốc, nhiều năm là Chủ tịch Hội đồng giám khảo của nhiều Hội diễn toàn quốc về văn hóa – văn nghệ của Bộ Văn hóa và nhiều ngành khác trong nước.

Đã xuất bản: Tập ca khúc Chiếc gậy Trường Sơn (Nxb. Âm nhạc, 1973), Tập ca khúc Phạm Tuyên (Nxb. Văn hóa, 1982); Gửi nắng cho em (Nxb.Âm nhạc, 1991); Ca khúc Phạm Tuyên (50 bài, Nxb. Âm nhạc, 1994); Băng Audio-cassette Gửi nắng cho em(Sàigon Audio, 1992); Lời ru của đêm (Công ty Đầu tư – Phát triển, Bộ Văn hóa – Thông tin, 1993). Sách âm nhạc : Các bạn trẻ hãy đến với âm nhạc (Nxb.thanh niên, 1982), Âm nhạc ở quanh ta (Nxb. Kim Đồng, 1987).

Nhân kỷ niệm 77 năm ngày sinh của Nhạc sĩ Phạm Tuyên, Hội Liên hiệp Văn học – Nghệ thuật Hà Nội, Văn phòng Ban chỉ đạo kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội, Hội Âm nhạc Hà Nội đã tổ chức chương trình ca nhạc “Những cung bậc thời gian” nhằm tôn vinh những tác phẩm âm nhạc của ông.

Nhạc sĩ Phạm Tuyên đã được Nhà nước trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học – Nghệ thuật năm 2012 và nhiều huân, huy chương cao quý khác.